​​​Vooraf: het geheim van het onderzoek

Het Belgische recht heeft het beginsel van het geheim van het onderzoek vastgelegd (opsporingsonderzoek en gerechtelijk onderzoek), dat dient om twee zwaarwegende belangen te waarborgen: enerzijds de naleving van het vermoeden van onschuld en anderzijds de doeltreffendheid van het uitgevoerde onderzoek.

De bekendmaking van onderzoekselementen kan een lopend onderzoek schaden doordat naasten of medeplichtigen van de persoon op wie het onderzoek betrekking heeft informatie krijgen. Deze laatsten kunnen dan bewijsmateriaal verbergen, vluchten of zich beter organiseren om de magistraat te beletten om vooruitgang te boeken. Of ze zouden ook wraak kunnen nemen op iemand die tegen hen heeft getuigd.

Dit is een regel van openbare orde die door het Europees Hof voor de rechten van de mens wordt erkend en die ook in andere buitenlandse wetgevingen wordt vermeld. Er bestaan bijgevolg strikte juridische regels die u in staat stellen om inlichtingen te verkrijgen tijdens een onderzoek dat zowel in België als in het buitenland wordt uitgevoerd.

Het onderzoek in het buitenland

De wetgeving van het land waar de feiten werden gepleegd, bepaalt uw rechten tijdens de strafprocedure, en dan meer bepaald uw recht op informatie over het verloop van de procedure, uw statuut en de schadevergoeding. U dient dan de nodige stappen te ondernemen bij de plaatselijke autoriteiten op basis van de nationale wetgeving. De consulaire overheden (ambassade of consulaat) en een advocaat kunnen u hierbij begeleiden.

Overigens kan de nationale slachtoffercel van het federaal parket u kostbare hulp bieden in het kader van uw contacten met de plaatselijke autoriteiten. Zij beschikt immers over de nodige ervaring met begeleiding van slachtoffers van terreurdaden en over knowhow op het vlak van internationale samenwerking. De cel kan snel de contactpersonen bij de politiediensten en de magistraten die verantwoordelijk zijn voor het onderzoek in het buitenland identificeren.

Het onderzoek in België

Onderzoeken die in het kader van terreuraanslag en worden uitgevoerd, zijn bijzonder en nemen vaak veel tijd in beslag wegens de complexiteit van de feiten, het internationale karakter en het aantal betrokken slachtoffers en daders. Het dossier dat in België wordt geopend, blijft in zekere zin afhankelijk van het onderzoek dat wordt uitgevoerd in het land waar de feiten werden gepleegd.

Het dient als steunpunt en laat ook toe om met de betrokken buitenlandse autoriteiten samen te werken en inlichtingen met hen uit te wisselen.

Het Belgische recht biedt ieder slachtoffer van misdrijf de mogelijkheid om zijn rechten tijdens het onderzoek te doen gelden via een verklaring van benadeelde persoon of door zich burgerlijke partij te stellen. Dit geldt echter alleen voor de procedure in België. In het kader van het buitenlands onderzoek dienen stappen te worden ondernomen overeenkomstig het nationaal recht van het andere land.

Die stappen zijn in België echter niet noodzakelijk om inlichtingen te verkrijgen over het verloop van het onderzoek. Om een antwoord te geven op de legitieme vragen waar slachtoffers en hun naasten mee kunnen zitten, probeert de nationale slachtoffercel van het federaal parket informatie over de voortgang van de onderzoeken die in het buitenland worden gevoerd te verkrijgen en door te geven. Zo kan de cel een informatiesessie organiseren voor de betrokken personen of kan ze de betrokkenen via de justitieassistent van de onthaaldienst voor slachtoffers op de hoogte houden.